राजकुमार पौडेल गाउँपालिका प्रमुख छन् । धेरै संभावना भएको भोेटेकोशी गाउँपालिका प्रमुख भएर जनताको सेवा गर्दा उनीमा निक्कै जोश देखिन्छ । यो अवस्थामा उनले देखे भोगेका धेरै समस्या पनि छन् । ती समस्या समाधानका लागि गरेका पहल पनि धेरै छन् । सिकाई र भोगाईका अनगिन्ती अनुभवलाई उनले जनप्रशासन संग साक्षात्कार गरेका छन् । युवा अवस्थामा राजनीति र समाजसेवा लागेका पौडेलले गाउँको विकासमा पर्यटनलाई मुख्य प्राथमिकतामा राखेका छन् । सिन्धुपाल्चोक राजधानी काठमाडौं संग नजिक र मनोरम ठाउँ भएका कारण पनि पर्यटन विकासमा जोड दिनु पर्ने उनको तर्क छ । समग्र सिन्धुपाल्चोक र आफ्नो गाउँपालिकाको बिकास संभावना र समस्याका वारेमा पौडेलको अनुभव यस्तो छ-

सिन्धुपाल्चोक र छिमेकी चीन
भूकम्पपछि नेपाल–चीनको प्रमुख व्यापारिक नाका तातोपानी पूर्ण रुपमा वन्द छ । नेपाल र चीनको संयुक्त विज्ञप्तिमा चिनियाँ पक्षले अरनिको राजमार्ग खोल्न र मर्मत गर्न सहमत भएको यसरी उल्लेख गरेको थियो–‘चिनियाँ पक्षले अरनिको राजमार्ग खोल्ने र मर्मत गर्ने परियोजनाका साथै स्याफ्रुवेंसी–रसुवागढी राजमार्गको मर्मत र सञ्चालनको परियोजनालाई गति दिन सम्भाव्यता अध्ययन गर्न सहमत भएको छ’, संयुक्त विज्ञप्तिको पाँचौ नम्बरको बुँदामा यस्तो भनिएको थियो । संयुक्त विज्ञप्तिमा उल्लेख भएपनि तातोपानी नाका खुल्ने मिति भने तय भएको छैन । चीनले खासा भन्दा केही माथि रहेको न्यालममा भन्सार लगायतका पूर्वाधार राखेर नाका सञ्चालनमा ल्याउन चाहेको छ ।
तत्कालिन प्रधानमन्त्री केपी ओलीको चीन भ्रमणका वेला हामीले भेटेर तातोपानी नाका खोल्ने प्रस्तावलाई उठाउन आग्रह गरेका थियौ । तर, खासै पहल भएन । यो नाका बन्द भएपछि नेपाल–चीनवीचको कारोबार समेत प्रभावित भएको छ ।
त्यसलगत्तै पुष्पकमल दाहाल प्रधानमन्त्री भएर चीन भ्रमणमा जाँदा पनि यस वारेमा कुरा उठाउन उद्योगी ब्यवसायीले ध्यानाकर्षण गराएका थियौ । तर, समस्या समाधान भएको छैन । अहिले चीनबाट आउने अधिकांश सामान भारतको बाटो हुँदै आइरहेको छ । यसले सिन्धुपाल्चोकको आयआर्जन र विकासमा कमी आएको छ । अनि रसुवागढी नाका खुले पनि ब्यवसायीहरुले निर्वाध रुपमा आवात जावत गर्न पाएका छैनन् । यसले समस्या पारेको छ । रसुवा जिल्लाको मात्र चालकलाई प्रवेश ब्यवस्था मिलाईएका कारण समस्या आएको छ । नेपाल र चीनवीचको झन्डै एक खर्ब रुपैयाँ बराबरको कारोबार भारतीय बाटो हुँदै आइरहेको छ । नेपालबाट निकासी हुने सामान पनि भारतहुँदै लैजानुपर्ने बाध्यता छ । नेपालबाट झन्डै अढाई अर्बको सामान चीन निकासी हुन्छ । यी बिविध महत्वका कारण यो मार्ग र तातोपानी नाका सञ्चालनका लागि तुरुन्त पहल गरिनु पर्छ ।

सिन्धुपाल्चोक र संभावना

सिन्धुपाल्चोकमा उद्योग ब्यवसायको मनग्य अवसर छ । चीन र नेपालको ब्यापारिक नाका तातोपानी रहेको यस जिल्लामा ब्यवसायको प्रचुर संभावना रहेको देखिन्छ । तर, अहिले नाकामा आएको समस्याका कारण यहाँका ब्यवसायीहरु बिस्थापित हुनु परेको छ । महाभुकम्प संगै आएको वाढी पहिरोले नाका सडक तथा भौतिक संरचना ध्वस्त भएपछि यहाँको ब्यापार चौपट भएको छ । ब्यापारी बिस्थापित भए संगै ब्यापार ब्यवसाय चौपट भएको हो । यसका लागि भोटेकोशी गाउँपालिकाले पटक पटक ब्यवसायीहरुको समस्या समाधान गर्न प्रयत्न गरेको छ । तर, कुटनीतिक पहलमा कमी हुँदा समस्या समाधान हुन सकेको छैन । ब्यापार ब्यवसाय संगै सिन्धुपाल्चोक अन्य संभावना पनि वोकेको जिल्ला पर्दछ । पर्यटनका हिसावले निक्कै चर्चामा रहेका स्थानहरु यहाँ पर्दछन् । राजधानी काठमाडौंवाट नजिक रहेको कारण पनि यहाँ आन्तरिक तथा वाह्य पर्यटकको गन्तब्यस्थल धेरै रहेका छन् ।
विकास र पर्यटन
भौगोलिक हिसावले सिन्धुपाल्चोक नमूना पर्यटकीय जिल्ला हो । नेपालको राजधानी काठमाण्डौ र विश्वमै आर्थिक उन्नती गरेको चीनको मूख्य ब्यापारीक नाकासँग जोडिएको यो जिल्ला मनमोहक हिमश्रृंखला प्राकृतिक हरियाली, वन जंगल खोला नाला तथा अन्य विविध ऐतिहासिक तथा साँस्कृतिक सौन्दर्यताले सिंगारिएको छ । यहाँ पर्यटकहरुका लागि सौन्दर्यता र मौलिकता भेटिन्छ । आन्तरिक तथा वाह्य पर्यटकहरुको चाहना कम खर्च र छोटो दूरीमा पाउने एक मात्र जिल्ला हो सिन्धुपाल्चोक । पर्यटकहरुले छोटो पैदल यात्रामै ट्रेकिङ्ग, बन्जीजम्प क्यानोनिङ्ग, स्विङ्ग, हिडन क्यानोइङ्ग, हाई रोप्स् एक्सपिडिसन टूर, प्रोगामर क्लाइम्बिङ्ग, एड्भाञ्चर टूर, र्याफ्टिङ्ग कायाकिङ्ग, रक क्लाइम्बिङ्ग तथा पर्यटन खेलहरुको रोमाञ्चक अनुभूति संगाल्न सकिन्छ । यस जिल्लालाई प्रकृतिले अतुलनीय सम्पत्ति प्रदान गरेको छ अब यसलाई नगदमा बदल्नु पर्छ । नेपालकै पुरानो तथा चर्चित गन्तब्य हेलम्बू यही पर्दछ । विश्वको सिमसार कुण्डहरुमध्ये नवांै स्थानमा पर्ने पाँचपोखरी र भैरबकुण्ड लगायत दर्जनौ कुण्डहरु यहाँका सम्पति हुन् । यी सम्पदालाई आम्दानीको स्रोत वनाउन सके जिल्लाको आयस्रोतमा नै बृद्धि हुने निश्चित छ । एशियाकै गहिरो बन्जी जम्प, राफ्टिङका लागि उत्कृष्ट नदीहरुमध्ये विश्वकै दशौं स्थानमा पर्ने भोटेकोशीले पनि पर्यटक तान्न सक्छन् । अबिरल बग्ने इन्द्रावती र जुगल हिमालबाट बग्ने ब्रम्हायणी नदीले जलबिद्युत्को क्षेत्रमा धेरै योगदान गर्न सक्छन् । यस तर्फ उद्योगी ब्यवसायीको नजर जानु आवश्यक छ । ह्योल्मो, शेर्पा, नेवार लगायत बिभिन्न जातिको भेषभूषा धर्मकला सँस्कृति र जीवनशैली यहाँ छन् । नेपालकै सबैभन्दा धैरै बुद्धिष्ट गुम्बाहरु, गौरती, पाल्चोक र लिस्तीमाई लगायतका दर्जनौ मठमन्दिरले पनि पर्यटन ब्यवसायलाई ठूलो सहयोग गर्न सक्छन् । चीनसँगको ब्यापारीक नाकामा पर्ने तातोपानी धारा नेपाल तिब्बत बिच युद्ध क्रममा निर्माण गरिएको दुगुनागढी पर्यटक आकर्षण गर्ने सम्पती हुन् ।
जडिबुटीमा अव्वल मानिने यार्सागुन्वू लगायत धेरै प्रजातिको जडिबुटी यही पाईन्छ । धेरै जातिका चराचुरुङ्गीको वासस्थान पनि यही रहेका बिभिन्न अभिलेखहरु पाईन्छ । यसलाई पनि ब्यवासायीक रुपमा बिकास गर्न सके आम्दानीको स्रोत बढ्ने निश्चित छ । र,यहाँका वासिन्दालाई रोजगारीको ब्यवस्था पनि गर्न पाईन्छ । उद्योग ब्यवसाय देश र जनताको आर्थिक मेरुदण्ड नै हो । यसले बैदेशिक मुद्रा आर्जनमा पनि सहयोग पुर्याउँछ । साथै, रोजगारीको अवसर पनि प्रदान गर्दछ । जिल्लाको सर्वाङ्गिण विकासमा योगदान गर्ने यस प्रकारका योजनाहरु यथाशक्य छिटो सुरु गर्नु आवश्यक छ ।
अन्य संभावना
अन्य उद्योग ब्यवसाय पनि सञ्चालन गर्ने धेरै अवसरहरु यहाँ छन् । यसलाई एउटा वृहत गुरु योजना निर्माण गर्नु आवश्यक छ । राजधानी काठमाडौं नजिक भएका कारण पनि वजारका लागि यहाँ उत्पादित सामानका लागि खासै समस्या पर्दैन । त्यसकारण पनि यहाँ पशुपालन र आधुनिक कृषि प्रणाली अंगिकार गर्ने हो भने धेरै आम्दानी गर्न सकिन्छ । यस तर्फ पनि सिन्धुपाल्चोक उद्योग वाणिज्य संघले योजना निर्माण गर्नु आवश्यक छ । आगामी नेतृत्वले यस तर्फ चासो दिने हो भने नवीन काम वाट अर्थोपार्जनमा टेवा पुग्ने निश्चित छ ।
जनप्रतिनिधि र कर्मचारी
जनप्रतिनिधि र कर्मचारी बीचको सम्वन्ध अत्यन्त सुमधुर हुनु आवश्यक छ । यदी त्यसो भएन भने विकासका काममा पनि समस्या आउँछ । बिगतमा कर्मचारीलेमात्र स्थानीय निकायमा काम गरिरहेका कारण केही समस्या देखिन्छ । दशौं वर्षसम्म गर्दै आएको काममा जनप्रतिनिधि आएपछि एक किसिमको ईश्र्या भाव कर्मचारीमा देखिनु स्वाभाविक हो । सुरु सुरुमा यस्तो अवस्था देखिएपनि बिस्तारै उनीहरु सामान्य अवस्थामा आएको देखिन्छ । हुन त नीति नियममा नै जनप्रतिनिधि र कर्मचारीको कामको परिभाषा भएका कारण पनि काममा समस्या हुँदैन । केही कर्मचारी साथीहरुमा दलीय भावना पनि देखिन्छ । सरकारी सेवामा प्रवेश गरेपछि आफ्नो दलीय पहिचान छोड्नु पर्छ । त्यसो भएन भने देश र कर्मचारी कसैको पनि भलो हुँदैन । यसले जनप्रतिनिधि र कर्मचारी कसैलाई पनि भलो गर्दैन । स्पष्ट भन्नुपर्दा सरकारी कर्मचारीले राजनीति गर्नुहुन्न । हुन त यो खुल्ला समाजमा विचारविहिन मानिस भेट्न सकिन्न । त्यसमा पनि स्कुल कलेज पढ्ने वेलामा नै कुनै दलको भातृ संगठनमा आवद्ध हुने चलन जस्तै भएको हाम्रो देशमा दलमा आवद्ध नभएको मानिस भेट्न मुश्किल छ । त्यही समाज वाट नै कर्मचारी आउने कारण पनि राजनीति वाहेकका मान्छे पाउन गाह्रो हुन्छ । तर, सरकारी सेवामा प्रवेश गरेपछि भने राजनीतिक गन्ध आउने वातावरणलाई निर्मूल नै पार्नु पर्छ ।